Είναι o πρώτος επαναπατρισμός που έγινε από κράτος σε κράτος.
Κατέστη δυνατός, βάσει Συμφωνίας, η οποία προέκυψε από τον γόνιμο διάλογο μεταξύ της Κυβέρνησης της Σικελίας -με τον Περιφερειακό Σύμβουλο Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Σικελικής Ταυτότητας Alberto Samonà - και της Ελληνικής Κυβέρνησης -με την Υπουργό Λ. Μενδώνη- και συνήφθη μεταξύ του Περιφερειακού Αρχαιολογικού Μουσείου «Antonino Salinas» του Παλέρμο, υπό τη διεύθυνση της Δρ Caterina Greco, και του Μουσείου της Ακρόπολης των Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Νικολάου Σταμπολίδη.
Το θραύσμα αποτελεί απόσπασμα του λίθου VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα, όπου απεικονίζονται οι θεοί του Ολύμπου καθιστοί, να παρακολουθούν την πομπή και την παράδοση του πέπλου στην Αθηνά, την Πολιούχο θεά και προστάτιδα της Αθήνας. Απεικονίζει τα κάτω άκρα της θεάς Αρτέμιδας, η οποία ατενίζει προς την πομπή των Παναθηναίων, που προσέρχεται προς τον μεγάλο ναό.
Η όλη διαδικασία παραχώρησης επικυρώθηκε με Διάταγμα (Decreto) και πράξεις της Κυβέρνησης της Περιφέρειας της Σικελίας από τον Assessore Alberto Samonà και τον Πρόεδρο Nello Musumeci, επικυρωμένων από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας και τον Υπουργό Dario Franceschini προς το Μουσείο της Ακρόπολης, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και την Υπουργό Λίνα Μενδώνη.
Στον χαιρετισμό της η Λίνα Μενδώνη είπε: «Σήμερα γίνεται η αρχή. Μία ιστορικών διαστάσεων αρχή. Σήμερα, ολοκληρώνεται μια προσπάθεια, η οποία συζητείτο κατά περιόδους στο παρελθόν και πάντα κατέληγε σε αδιέξοδο. Αυτή η προσπάθεια πήρε ουσιαστική και συγκεκριμένη μορφή τον Ιανουάριο του 2022. Όταν –μετά από πολύμηνες φιλικές διαβουλεύσεις- επήλθε η Συμφωνία μεταξύ της Αυτόνομης Κυβέρνησης της Σικελίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας, οπότε το θραύσμα Fagan «κατετέθη» στο Μουσείο της Ακρόπολης, προκειμένου να ρυθμιστεί το θεσμικό πλαίσιο από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλικής Δημοκρατίας, ώστε να επιτρέπεται η μόνιμη επιστροφή του Γλυπτού στην Αθήνα.
Χρειάστηκαν λιγότερο από πέντε μήνες για την ιστορική επανένωση. Η διαδικασία, την οποία ακολούθησε η Κυβέρνηση της Σικελίας και το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλικής Δημοκρατίας για τον οριστικό επαναπατρισμό στην Αθήνα του θραύσματος Fagan, δείχνει τον ξεκάθαρο και ηθικό δρόμο για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα. Η εξαιρετικής σημασίας Απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της ΟΥΝΕΣΚΟ του Σεπτεμβρίου 2021 σε συνδυασμό με την οριστική επιστροφή και επανένωση του θραύσματος του Παλέρμο στην Αθήνα, τοποθετούν το ηθικό και νόμιμο αίτημα της Ελλάδας προς την Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου σε μία άλλη βάση. Και αυτό έχει γίνει αντιληπτό και κατανοητό απ΄ όλους, ακόμη και όταν δεν ομολογείται».
Σε μήνυμα του που αναγνώστηκε στην εκδήλωση, ο Ιταλός Υπουργός Πολιτισμού Dario Franceschini τόνισε ότι «Η Ιταλία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή έμπρακτης επιβεβαίωσης της αρχής της επιστροφής των πολιτιστικών αγαθών, με σκοπό την αποκατάσταση της ιστορικής πολιτιστικής κληρονομιάς στους τόπους και στους λαούς καταγωγής τους.
Σε αυτήν την περίπτωση το πολιτιστικό αγαθό βρισκόταν νόμιμα στην Ιταλία αλλά θελήσαμε να αποστείλουμε ένα δυνατό μήνυμα φιλίας και εγγύτητας στην Ελλάδα. Η συνεργασία μας με την Υπουργό κ. Λίνα Μενδώνη την οποία χαιρετώ και ευχαριστώ, θα συνεχιστεί εντατικά σε αυτό το πεδίο, όπως και σε πολλά άλλα, στα οποία οι χώρες μας στέκονται μαζί με σκοπό την επιβεβαίωση μιας θετικής διεθνούς ατζέντας για την πολιτιστική συνεργασία».
Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα, ο Assessore της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Σικελικής Ταυτότητας, Dr. Alberto Samonà ανέφερε ότι «Ήταν απερίγραπτη η συγκίνηση που νιώσαμε, όταν τον Ιανουάριο, που συνοδεύσαμε το θραύσμα του Παλέρμο στην Αθήνα, είδαμε αυτό που προηγουμένως ήταν ένα μεμονωμένο κομμάτι, να ενώνεται με το μητρικό του έργο τέχνης. Το γεγονός ότι η Σικελία θέλησε να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο εγγράφεται στην οπτική μιας νέας Ευρώπης, αυτής στην οποία πιστεύουμε: μιαν Ευρώπη των λαών, του πολιτισμού και της ταυτότητας που έχει τις ρίζες της στην ιστορία της και στις χιλιετείς της παραδόσεις».
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μουσείου της Ακρόπολης, καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής δήλωσε: «Σήμερα είναι μία μεγάλη μέρα για το Μουσείο της Ακρόπολης, γιατί με αυτή την εκδήλωση ολοκληρώνεται η περιπέτεια ενός σπουδαίου τμήματος από την ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα. Πριν από χρόνια, είχαμε ξεκινήσει με ένα μικρό βήμα με την επιστροφή τμήματος από τη Χαϊδελβέργη. Τώρα γίνεται το επόμενο μεγάλο βήμα για την αποκατάσταση του Παρθενώνα. Εύχομαι να ακολουθήσει το τρίτο, το οποίο θα είναι μέγιστο».
Ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης τόνισε ότι: «Σε έναν κόσμο που οι οικονομικές κρίσεις, οι πανδημίες και οι πόλεμοι αυξάνουν την αβεβαιότητα και την ανησυχία και οι αξίες της Δημοκρατίας αμφισβητούνται, το μικρό κομμάτι από το Παλέρμο, που ενώνεται σήμερα για πάντα στον λίθο VI της ανατολικής ζωφόρου, είναι στην πραγματικότητα ένα τεράστιο κομμάτι, ένας ακρογωνιαίος λίθος στον συμβολισμό του».
Η Διευθύντρια του Μουσείου Antonino Salinas Δρ. Caterina Greco σημείωσε ότι «με τη βαθιά πολιτιστική πεποίθηση ότι τα πολιτισμικά αγαθά που αφαιρούνται από τη φυσική τους έδρα πρέπει να επιστρέφουν στη χώρα της καταγωγής τους, η Περιφέρεια της Σικελίας, δουλεύοντας ομόφωνα και με τη σταθερή υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, προχώρησε στην απόφαση της επιστροφής του θραύσματος στην Ελλάδα».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα του Παρθενώνα, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη, του Γενικού Γραμματέα Πολιτισμού, Γιώργου Διδασκάλου, του Γενικού Διευθυντή των Μουσείων του Ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού, Prof. Massimo Osanna, της Διευθύντριας του Μουσείου Antonino Salinas, Dr. Caterina Greco, του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Ακρόπολης, Kαθ. Δημήτρη Παντερμαλή και του Γενικού Διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης, Kαθ. Νίκου Σταμπολίδη.
Το θραύσμα αποτελεί απόσπασμα του λίθου VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα, όπου απεικονίζονται οι θεοί του Ολύμπου καθιστοί, να παρακολουθούν την πομπή και την παράδοση του πέπλου στην Αθηνά, την Πολιούχο θεά και προστάτιδα της Αθήνας. Απεικονίζει τα κάτω άκρα της θεάς Αρτέμιδας, η οποία ατενίζει προς την πομπή των Παναθηναίων, που προσέρχεται προς τον μεγάλο ναό.
Η όλη διαδικασία παραχώρησης επικυρώθηκε με Διάταγμα (Decreto) και πράξεις της Κυβέρνησης της Περιφέρειας της Σικελίας από τον Assessore Alberto Samonà και τον Πρόεδρο Nello Musumeci, επικυρωμένων από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας και τον Υπουργό Dario Franceschini προς το Μουσείο της Ακρόπολης, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και την Υπουργό Λίνα Μενδώνη.
Στον χαιρετισμό της η Λίνα Μενδώνη είπε: «Σήμερα γίνεται η αρχή. Μία ιστορικών διαστάσεων αρχή. Σήμερα, ολοκληρώνεται μια προσπάθεια, η οποία συζητείτο κατά περιόδους στο παρελθόν και πάντα κατέληγε σε αδιέξοδο. Αυτή η προσπάθεια πήρε ουσιαστική και συγκεκριμένη μορφή τον Ιανουάριο του 2022. Όταν –μετά από πολύμηνες φιλικές διαβουλεύσεις- επήλθε η Συμφωνία μεταξύ της Αυτόνομης Κυβέρνησης της Σικελίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας, οπότε το θραύσμα Fagan «κατετέθη» στο Μουσείο της Ακρόπολης, προκειμένου να ρυθμιστεί το θεσμικό πλαίσιο από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλικής Δημοκρατίας, ώστε να επιτρέπεται η μόνιμη επιστροφή του Γλυπτού στην Αθήνα.
Χρειάστηκαν λιγότερο από πέντε μήνες για την ιστορική επανένωση. Η διαδικασία, την οποία ακολούθησε η Κυβέρνηση της Σικελίας και το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλικής Δημοκρατίας για τον οριστικό επαναπατρισμό στην Αθήνα του θραύσματος Fagan, δείχνει τον ξεκάθαρο και ηθικό δρόμο για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα. Η εξαιρετικής σημασίας Απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της ΟΥΝΕΣΚΟ του Σεπτεμβρίου 2021 σε συνδυασμό με την οριστική επιστροφή και επανένωση του θραύσματος του Παλέρμο στην Αθήνα, τοποθετούν το ηθικό και νόμιμο αίτημα της Ελλάδας προς την Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου σε μία άλλη βάση. Και αυτό έχει γίνει αντιληπτό και κατανοητό απ΄ όλους, ακόμη και όταν δεν ομολογείται».
Σε μήνυμα του που αναγνώστηκε στην εκδήλωση, ο Ιταλός Υπουργός Πολιτισμού Dario Franceschini τόνισε ότι «Η Ιταλία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή έμπρακτης επιβεβαίωσης της αρχής της επιστροφής των πολιτιστικών αγαθών, με σκοπό την αποκατάσταση της ιστορικής πολιτιστικής κληρονομιάς στους τόπους και στους λαούς καταγωγής τους.
Σε αυτήν την περίπτωση το πολιτιστικό αγαθό βρισκόταν νόμιμα στην Ιταλία αλλά θελήσαμε να αποστείλουμε ένα δυνατό μήνυμα φιλίας και εγγύτητας στην Ελλάδα. Η συνεργασία μας με την Υπουργό κ. Λίνα Μενδώνη την οποία χαιρετώ και ευχαριστώ, θα συνεχιστεί εντατικά σε αυτό το πεδίο, όπως και σε πολλά άλλα, στα οποία οι χώρες μας στέκονται μαζί με σκοπό την επιβεβαίωση μιας θετικής διεθνούς ατζέντας για την πολιτιστική συνεργασία».
Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα, ο Assessore της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Σικελικής Ταυτότητας, Dr. Alberto Samonà ανέφερε ότι «Ήταν απερίγραπτη η συγκίνηση που νιώσαμε, όταν τον Ιανουάριο, που συνοδεύσαμε το θραύσμα του Παλέρμο στην Αθήνα, είδαμε αυτό που προηγουμένως ήταν ένα μεμονωμένο κομμάτι, να ενώνεται με το μητρικό του έργο τέχνης. Το γεγονός ότι η Σικελία θέλησε να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο εγγράφεται στην οπτική μιας νέας Ευρώπης, αυτής στην οποία πιστεύουμε: μιαν Ευρώπη των λαών, του πολιτισμού και της ταυτότητας που έχει τις ρίζες της στην ιστορία της και στις χιλιετείς της παραδόσεις».
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μουσείου της Ακρόπολης, καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής δήλωσε: «Σήμερα είναι μία μεγάλη μέρα για το Μουσείο της Ακρόπολης, γιατί με αυτή την εκδήλωση ολοκληρώνεται η περιπέτεια ενός σπουδαίου τμήματος από την ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα. Πριν από χρόνια, είχαμε ξεκινήσει με ένα μικρό βήμα με την επιστροφή τμήματος από τη Χαϊδελβέργη. Τώρα γίνεται το επόμενο μεγάλο βήμα για την αποκατάσταση του Παρθενώνα. Εύχομαι να ακολουθήσει το τρίτο, το οποίο θα είναι μέγιστο».
Ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης τόνισε ότι: «Σε έναν κόσμο που οι οικονομικές κρίσεις, οι πανδημίες και οι πόλεμοι αυξάνουν την αβεβαιότητα και την ανησυχία και οι αξίες της Δημοκρατίας αμφισβητούνται, το μικρό κομμάτι από το Παλέρμο, που ενώνεται σήμερα για πάντα στον λίθο VI της ανατολικής ζωφόρου, είναι στην πραγματικότητα ένα τεράστιο κομμάτι, ένας ακρογωνιαίος λίθος στον συμβολισμό του».
Η Διευθύντρια του Μουσείου Antonino Salinas Δρ. Caterina Greco σημείωσε ότι «με τη βαθιά πολιτιστική πεποίθηση ότι τα πολιτισμικά αγαθά που αφαιρούνται από τη φυσική τους έδρα πρέπει να επιστρέφουν στη χώρα της καταγωγής τους, η Περιφέρεια της Σικελίας, δουλεύοντας ομόφωνα και με τη σταθερή υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, προχώρησε στην απόφαση της επιστροφής του θραύσματος στην Ελλάδα».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα του Παρθενώνα, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη, του Γενικού Γραμματέα Πολιτισμού, Γιώργου Διδασκάλου, του Γενικού Διευθυντή των Μουσείων του Ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού, Prof. Massimo Osanna, της Διευθύντριας του Μουσείου Antonino Salinas, Dr. Caterina Greco, του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Ακρόπολης, Kαθ. Δημήτρη Παντερμαλή και του Γενικού Διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης, Kαθ. Νίκου Σταμπολίδη.
