Το πανάρχαιο έθιμο της Πρωτομαγιάς

Η Π Ι Π Ε Ρ Ι Α της βόρειας Εύβοιας

Η Άνοιξη, η αναγέννηση της φύσης, ήταν πάντα αντικείμενο θαυμασμού, ερμηνείας αλλά και λατρείας για τους Έλληνες και βέβαια για τους κατοίκους της βόρειας Εύβοιας από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα.

Το έθιμο της πιπεριάς, που γιορτάζεται την Πρωτομαγιά, ανάγεται στους χρόνους της μητριαρχίας, δεν είναι τίποτα άλλο από τις λατρευτικές εκδηλώσεις των Αρχαίων Ελλήνων και επικλήσεις τους στην ανώτερη δύναμη για να βρέξει κατά την περίοδο των ανοιξιάτικων καλλιεργειών.

Το ωραίο αυτό έθιμο απορροφήθηκε θαυμάσια από το Χριστιανισμό, όπως τόσα άλλα ήθη και έθιμα του Ελληνισμού.

Από τα χαράματα της Πρωτομαγιάς κάτοικος του χωριού, συνήθως μια γυναίκα, ντύνεται «πιπεριά».

«Η πιπεριά» σκεπάζεται σε όλο της το σώμα με φτέρες, βάγια και διάφορα λουλούδια και έτσι είναι έτοιμη για περιφορά στο χωριό. Μαζί της ακολουθεί κι ένας άλλος συγχωριανός, που βαστάει ένα τσαπί, ακουμπισμένο στην πλάτη του. Αυτός είναι ο «γεωργός». Πίσω τους ακολουθούν πολλές γυναίκες και γίνονται μια μεγάλη ομάδα. Μπροστά η «πιπεριά» με το «γεωργό» και πίσω οι άλλοι, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδάνε:

«Πιπεριά γλυκιά ροδιά γλήγορα στον Αη-Λια κι Αη-Λιάς στον ουρανό για να βρέξει θιος νερό, για τα στάρια, για τα κθάρια για τ' φτωχού τα παρασπόρια, κάθε στάχυ και πινάκι και χειρόβολο δεμάτι. Γούρνες γούρνες το κρασί, αυλάκια αυλάκια το νερό κι ο γιωργός με το τσαπί να στουμών' καλά τη γη».

Μόλις λένε το τραγούδι, ο νοικοκύρης του σπιτιού τους ραντίζει με νερό. Ο «γεωργός» τότε με το τσαπί βαράει δύο τσαπιές στο χώμα έξω από το σπίτι. Ο νοικοκύρης ύστερα τους φιλεύει και φεύγουν. Με τα είδη που τους δίνουν και με τα χρήματα που μαζεύουν κάνουν πίτες και διοργανώνουν γλέντι.

Το ίδιο έθιμο, της πιπεριάς, υπάρχει σ’ όλα σχεδόν τα χωριά της βόρειας Εύβοιας . Το τραγούδι που λένε ορισμένες φορές παραλλάσσει π.χ αντί των στίχων «κάθε στάχυ και πινάκι / και χειρόβολο δεμάτι, κτλ», οι τελευταίοι στίχοι είναι « για τα στάρια , για τα κθάρια του Θεού τα παραγάδια κι ο Ψαρός με το τσαπί να χαλάει την αυλή ή « ο πιπερός με το τσαπί να στομώσει το νερό».