Σάββατο 30 Απριλίου 2011

Το πανάρχαιο έθιμο της Πρωτομαγιάς

Η   Π Ι Π Ε Ρ Ι Α  της βόρειας  Εύβοιας
  
    Η Άνοιξη  ,  η  αναγέννηση  της  φύσης     ήταν  πάντα  αντικείμενο  θαυμασμού , ερμηνείας  αλλά  και λατρείας για τους Έλληνες και βέβαια για τους κατοίκους της βόρειας Εύβοιας  από αρχαιοτάτων χρόνων  μέχρι σήμερα. Το έθιμο της πιπεριάς , που γιορτάζεται την Πρωτομαγιά , ανάγεται στους χρόνους της μητριαρχίας , δεν  είναι  τίποτα  άλλο  από  τις  λατρευτικές  εκδηλώσεις  των Αρχαίων Ελλήνων και επικλήσεις τους στην ανώτερη δύναμη για να βρέξει κατά την περίοδο των ανοιξιάτικων καλλιεργειών  . Το ωραίο αυτό έθιμο  απορροφήθηκε θαυμάσια από το Χριστιανισμό , όπως τόσα άλλα ήθη και έθιμα του Ελληνισμού .
   Από τα χαράματα της Πρωτομαγιάς κάτοικος του χωριού , συνήθως μια γυναίκα , ντύνεται  «πιπεριά». « Η  πιπεριά» σκεπάζεται σε όλο της το σώμα με φτέρες , βάγια και διάφορα λουλούδια και έτσι είναι έτοιμη για περιφορά στο χωριό . Μαζί της ακολουθεί κι ένας άλλος συγχωριανός, που βαστάει ένα τσαπί, ακουμπισμένο στην πλάτη του. Αυτός είναι ο «γεωργός». Πίσω τους ακολουθούν πολλές γυναίκες και γίνονται μια μεγάλη ομάδα. Μπροστά η « πιπεριά » με το «γεωργό» και πίσω οι άλλοι, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι  και τραγουδάνε :
«Πιπεριά γλυκιά ροδιά γλήγορα στον Αη-Λια κι Αη-Λιάς στον ουρανό για να βρέξει θιος νερό  , για τα στάρια , για τα κθάρια  για τ' φτωχού τα παρασπόρια , κάθε στάχυ και πινάκι και χειρόβολο δεμάτι . Γούρνες γούρνες το κρασί , αυλάκια αυλάκια το νερό κι ο γιωργός με το τσαπί να στουμών' καλά τη γη».
  Μόλις λένε το τραγούδι, ο νοικοκύρης του σπιτιού τους ραντίζει με νερό. Ο «γεωργός» τότε με το τσαπί βαράει δύο τσαπιές στο χώμα έξω από το σπίτι. Ο νοικοκύρης ύστερα τους φιλεύει και φεύγουν. Με τα είδη που τους δίνουν και με τα χρήματα που  μαζεύουν κάνουν πίτες και διοργανώνουν γλέντι.
    Το ίδιο έθιμο , της πιπεριάς , υπάρχει  σ’ όλα σχεδόν τα χωριά της βόρειας  Εύβοιας . Το τραγούδι που λένε ορισμένες  φορές παραλλάσσει  π.χ αντί των στίχων «κάθε στάχυ και πινάκι / και χειρόβολο δεμάτι , κτλ» ,  οι  τελευταίοι στίχοι είναι « για τα στάρια , για τα κθάρια του Θεού τα παραγάδια κι ο Ψαρός με το τσαπί να χαλάει την αυλή ή « ο πιπερός με το τσαπί να στομώσει το νερό».